Op 14 mei 2025 werd een seminar gehouden over datageletterdheid en data-onderwijsmethoden als onderdeel van het Erasmus+ DIRECTORS-project (Digital Data-driven Education for Kids). Dit evenement maakt deel uit van Activiteit 6 (Technisch Webinar voor Leerkrachten), dat technische webinars voor leerkrachten omvat, en heeft tot doel leerkrachten concrete hulpmiddelen en materialen aan te reiken voor het implementeren van onderwijs in datageletterdheid. Het seminar is het eerste in een reeks van twee van dergelijke evenementen in het kader van deze activiteit. Het tweede webinar, dat in juni in Nederland plaatsvindt, wordt georganiseerd door onze partners van de Technische Universiteit Delft.
Het seminar bracht in totaal 175 deelnemers samen, zowel live als online. Het overgrote deel van de deelnemers bestond uit leerkrachten en IT-leerkrachten in het basis- en voortgezet onderwijs. Het seminar duurde 90 minuten en werd geleid door assoc. prof. Ivana Bosnić, PhD van de Faculteit Elektrotechniek en Informatica (FER) en assoc. prof. Ana Kuveždić Divjak, PhD van de Faculteit Geodesie (GEOF) van de Universiteit van Zagreb.
In het inleidende deel van het seminar werd, naast een korte presentatie van de projectdoelstellingen en eerdere projectactiviteiten, een enquête gehouden onder leerkrachten om hun mening te peilen over het huidige niveau van datageletterdheid in basisscholen en hun mening over dit onderwerp. Uit de enquêteresultaten blijkt dat er ruimte is voor verbetering in het onderwijs in datageletterdheid op basisscholen. Hoewel leerkrachten het belang van dit onderwerp erkennen en zich voldoende (56%) en meer dan voldoende (20%) competent voelen voor het basisonderwijs, zijn zij van mening dat de meerderheid van de leerlingen aan het einde van de 4e klas niet voldoende vertrouwd is met de basisconcepten van datageletterdheid. 59% van de deelnemers igeeft aan dat kinderen gedeeltelijk bekend zijn met concepten als gegevensverzameling, grafische weergaven en interpretatie van eenvoudige gegevens, terwijl slechts 10% van de docenten gelooft dat studenten uitstekend en zeer goed bekend zijn met deze concepten. Leraren zijn ook geïnteresseerd in aanvullende professionele ontwikkeling, vooral in de vorm van korte online seminars en permanent beschikbare online cursussen, waarbij 59% van de leraren aangeeft geïnteresseerd te zijn in verdere training, en 40% van hen mogelijk geinteresseerd is, afhankelijk van de inhoud en duur. Leraren zijn ook van mening dat ze geen hoogwaardig educatief materiaal en digitale hulpmiddelen hebben om dit onderwerp te onderwijzen, waarbij 45% van de leraren van mening is dat ze niet genoeg hoogwaardige inhoud hebben om datageletterdheid te onderwijzen. De grootste behoefte is er aan digitale inhoud: handleidingen/tekstboeken (officieel gepubliceerd), gedrukte werkbladen (officieel gepubliceerd), extra digitale inhoud, die bv. wordt geleverd met een handboek (officieel gepubliceerd), extra digitale inhoud die beschikbaar is op het web (gemaakt door faculteiten, verenigingen, projecten).
Het seminar werd voortgezet met een presentatie van onze workshops en open educatief materiaal. Tijdens het seminar kregen de deelnemers drie workshops voorgeschoteld die we hebben ontwikkeld voor leerlingen van de onderbouw van de basisschool. De workshops werden experimenteel uitgevoerd op twee basisscholen in Kroatië (Marija Gorica Primary School en Vrbani Primary School) and twee basisscholen in Nederland (De Triangel en de Keizerskroon), in samenwerking met de Technische Universiteit Delft (First Cycle and Second Cycle). We hebben de activiteiten binnen deze workshops zorgvuldig ontworpen om kinderen praktijkervaring te bieden met een “leren door te doen”-aanpak. Tijdens het seminar hebben we laten zien hoe kinderen door middel van de workshops alle fases van het werken met data doorlopen: (1) het verzamelen van data in hun eigen omgeving, (2) het verwerken van data in een “kindleesbare” vorm met foutenherkenning en eventueel het opschonen van de data, (3) het analyseren van data door het stellen van vragen en het extraheren van inzichten, (4) het visualiseren van data voor een heldere presentatie en het stimuleren van ruimtelijk denken, en (5) kritisch denken en conclusies trekken op basis van de gegevens.
We lieten de docenten zien hoe ze de materialen kunnen aanpassen aan hun eigen behoeften en ze kunnen integreren in hun onderwijs. Al het materiaal is ontwikkeld in overeenstemming met de leerresultaten die zijn voorzien voor de onderbouw van het basisonderwijs, en leerkrachten kregen de kans om te zien hoe ze het kunnen gebruiken in hun dagelijkse werk met leerlingen. Al het materiaal dat als onderdeel van het project is ontwikkeld, inclusief educatieve inhoud voor de uitvoering van workshops, presentaties, werkbladen en ondersteunend materiaal, kan gratis worden gedownload via onze DIRECTORS project website.
Aan het einde van het seminar werd een tevredenheidsonderzoek uitgevoerd, waaruit positieve resultaten kwamen met een gemiddelde score van 9,85/10. 89% van de deelnemers beoordeelde de nieuwheid van de inhoud met hoge scores (8 tot 10), terwijl 87% van de deelnemers de interessantheid van het seminar op dezelfde manier beoordeelde. In termen van praktische voordelen beoordeelde 78% van de deelnemers de seminars als nuttig voor hun praktijk. De deelnemers benadrukten vooral nuttige ideeën, zoals “Ideeën voor het tekenen van reisroutes (bijv. route naar bestemming, routebeschrijving voor toeristen), werk voor studenten van de Toerismeschool ;))” en “Tekenen op transparanten :), Kaarttaken”. Op basis van deze resultaten kunnen we concluderen dat het seminar succesvol was, met een grote belangstelling voor het toepassen van de geleerde concepten in het onderwijs.
Wij danken alle deelnemers voor hun deelname en kijken uit naar verdere samenwerking en uitwisseling van ervaringen in toekomstige projectactiviteiten. We nodigen geïnteresseerde leerkrachten uit om ons materiaal in hun klaslokalen uit te proberen en hun ervaringen met ons te delen (info@kidsdirectors.eu). In het najaar plannen we een internationaal webinar dat docenten uit Kroatië en Nederland de kans biedt om ervaringen uit te wisselen en te netwerken. We kijken uit naar uw deelname en samen leren.
